Crna Gora na Bijenalu arhitekture u Veneciji predstaviće se izložbom „Razumjeti zemlju, Interstitium“

Crna Gora na Bijenalu arhitekture u Veneciji predstaviće se izložbom „Razumjeti zemlju, Interstitium“. Na XIX Bijenalu arhitekture u Veneciji, Crnu Goru će predstaviti autorski tim koji čine Ivan Šuković, Dejan Todorović i Emir Šehanović.  Život ovog dela počinje otvaranjem izložbe 8. maja u galerijskom prostoru ArteNova, na lokaciji Campo San Lorenzo. Izložba će biti otvorena do 23. novembra 2025. godine. Journal je dodaje na listu must see.

Pod krovnom temom ovogodišnjeg Bijenala „Inteligencija. Prirodna. Veštačka. Kolektivna“, izložba će ponuditi odgovor kako različite vrste inteligencij. Od onih koje nalazimo u prirodi, preko tehnologije i veštačke inteligencije, do one koju razvijamo zajedno kao društvo. Sve zajedno, one utiču na to kako gradimo i zamišljamo prostore u kojima živimo.

Razumjeti zemlju, Interstitium

Analizom lokalno specifičnog narativa za uspostavljanje razgraničenja u zemlji, međe, autorski tim je došao do inovativnog idejnog ali i tehnološkog koncepta. Među vide kao prostorni ali i kulturološki fenomen Crne Gore. Međe – autori izložbe prevodeu konstelaciju nastanjenih, lebdećih, polikarbonatnih oblika. Arhitektura ovih oblika, ali i cele konstelacije ukazuje na medijatorsku ulogu arhitekture u svetu budućnosti. Oni jasno odgovaraju na pitanje Karla Ratija, komesara Venecijanskog bijenala arhitekture, o razumevanju arhitekture kao agenta i alata kojim uspostavljamo veze među različitim vrstama i svetovima.

Arhitektura postavke shvaćena kao granični prostor umetnosti i nauke. Na mikro nivou donosi uvid u razvoj mikro sveta – stanovnika polikarbonatnih oblika – specifičnih bakterijskih kultura prikupljenih na lokalitetima u Crnoj Gori. Istraživanje mikrobioloških procesa i njihovog potencijala za primenu u arhitekturi i građenju jeste naučni osnov ovog rada. Time, približava se i čini prijemčivim za analizu posmatraču ono što u svakodnevnom životu ostaje nevidljivo. Živa laboratorija uspostavljena na ovaj način nudi istraživanje i učenje iz mikroprocesa. Sam rad otvara opcije za razmatranje potencijalnih analognih primena ovih procesa u graditeljskim praksama budućnosti.

– Kroz projekat laboratorije na otvorenom, arhitektura se postavlja u uporednu ravan sa fenomenom međe i posmatra se kao granični prostor između umjetnosti i nauke. Kroz analizu mikroorganizama sa crnogorskog prostora i tradicionalnih načina gradnje, autorski tim osvjetljava kako priroda može oblikovati održivu budućnost arhitekture, saopštila je Mirjana Đurišić.

Crna Gora na Bijenalu arhitekture: BIO pigmenti i zanimljive prostorne konstelacije

Prema rečima kustokinje izložbe dr Miljana Zeković tokom šestomjesečnog trajanja Bijenala arhitekture, u Paviljonu Crne Gore radiće laboratorija. U ovom nesvakidašnjem delu, posetioci će imati priliku da urone u svet razvoja mikroorganizama. Bakterije su izolovane iz uzoraka tla sakupljenih po celoj Crnoj Gori – na Durmitoru, Skadarskom jezeru,  Bukumirskom jezeru i dr.

U plutajućoj polikarbonatnoj laboratoriji instaliranoj u paviljonu, u toku trajanje izložbe dešavaće se mikroproces. Priroda tako postaje deo umetnosti. BIO pigmenti i zanimljive prostorne konstelacije nastale razvojem mikroorganizama, predstavljaju alternativu današnjem svetu zagađivača.

Kako Miljana Zeković navodi – direktna su zamena za opasne komponente zasnovane na petrohemijskim procesima i teškim metalima, koje danas koristimo. Umetnost koja će biti izložena, ujedno predstavlja i održiva rešenja u poljima ekologije, arhitekture i konstrukterstva budućnosti. Partner u ovom istraživanju autorskom timu je Institut za molekularnu genetiku i genetski inženjering Univerziteta u Beogradu, pionir u razvoju ovih tema u regionu.

Crna Gora na Bijenalu arhitekure u Veneciji, kroz reči autora

Nevidljive sile koje oblikuju percepciju prostora.

Razumijevanje zemlje u ovom radu podrazumijeva davanje glasa tlu kroz alegorije, crtež, nauku, poeziju i zvuk. Ovim interdisciplinarnim pristupom prepliću se analitičke metode i umjetnička interpretacija, omogućavajući slojevito razumijevanje ekosistema. Arhitektura se ne posmatra kao fiksna i nepromjenljiva, već kao procesualna i evolutivna forma koja može rasti, transformisati se, sarađivati sa prirodom.

Podnaslov Intersticijum označava prostore preobražaja i nevidljive sile koje oblikuju percepciju prostora. Ovakav spoj naučne metodologije i umjetničkog izraza otvara mogućnost za dublje promišljanje ekoloških, materijalnih i filozofskih aspekata arhitekture. Poziva na kritičku refleksiju o ljudskoj ulozi u ciklusima uništenja i ponovnog stvaranja. Ovaj projekat nas uvodi u prostor u kome se brišu konvencionalne granice između nauke i umjetnosti – gdje nauka počinje da mašta, a umjetnost se oslanja na činjenice, izjavio je vođa autorskog tima, Ivan Šuković.

Sposobnost prostora da stimuliše stvaranje novih odnosa i značenja

Ova prostorna instalacija ne prikazuje gotovo rješenje, već poziva publiku na sopstveno promišljanje otvarajući pitanja o relacijama mikro – makro, prirodno – vještačko i tradicionalno – savremeno. Upravo ta sposobnost prostora da stimuliše stvaranje novih odnosa i značenja može se posmatrati kao oblik inteligencije – ne zadate, već prostorno generisane kroz odnose, percepciju i tumačenje. Na ovaj način otvaraju se i pitanja arhitekture – promišljanjem o upotrebi održivih lokalnih materijala, generativnim modelima razvoja, prostornim politikama i teritorijalnim odnosima, kao i savremenim programima, čime se ujedno preispituju granice arhitekture kao discipline. – naveo je jedan od autora Dejan Todorović.

Interakcija između bioloških i materijalnih sistema

Emir Šehanović nam približava instalaciju rečima: Kao osnovni gradivni element našeg rada koristimo oblike konstruisane od providnog klirita, koji oponaša kamen kao tradicionalni simbol međe. Njegova providnost ga istovremeno dematerijalizuje, čineći ga fluidnim i nestalnim. Umjesto da fiksira prostor, on ga otvara za interpretaciju. Osim fizičke prisutnosti, ovi objekti funkcionišu kao ekosistemi zbog svog sadržaja. Oni nijesu statični, već predstavljaju okvir u kojem dolazi do interakcije između bioloških i materijalnih sistema. Na taj način istražuju granice između prirodnog i vještačkog, trajnog i privremenog, stabilnog i transformativnog.

Foto: ljubaznošću autorskog tima, Ivan Zupanc, Dejan Todorović, Marija Šehanović, Jovan Milošević

Instagram: @montenegropavilion