Problemi mentalnog zdravlja zastupljeni su širom sveta – u proseku jedna od pet osoba ima prepoznato pogoršano stanje mentalnog zdravlja. Iako su ovi problemi česti, o njima se ne govori dovoljno – a posebno ne na filmu. Ipak, kada se to desi, često su problemi neke osobe samo načeti, a osoba koja od njih pati predstavljena jednodimenzionalno.
Upravo zbog toga, kada filmovi teme mentalnog zdravlja urade na pravi način – ti filmovi budu hvaljeni i nagrađivani. Od komedija do drama, izdvajamo pet filmova čiji su protagonisti ljudi koji su prikazali svoju borbu sa problemima mentalnog zdravlja.
A Beautiful Mind, 2001
A Beautiful Mind je biografska drama iz 2001, nastala u režiji Rona Howarda. Film je nagrađen sa četiri Oskara, a Russell Crowe tumači glavnu ulogu, matematičkog genija Johna Nasha. Nakon što je John rano u svojoj karijeri došao do velikog otkrića u svojoj struci, njegov uspeh bio je međunarodno priznat i slavljen. Ipak, Nash ubrzo kreće silaznom putanjom, u čijoj je srži samootkriće.
Boreći se sa paranojom, njegovi problemi u mentalnom zdravlju prete da stanu na putu genijalnog matematičkog uma i velike karijere. Pomoć mu pruža supruga Alicia (Jennifer Connelly). Ova potresna drama smeštena je u četrdesete godine 20. veka. Pored odlične glume i pružanja prilike gledaocima da zavire u genijalni um, ovaj film vraća nas i u vreme kada se problemima mentalnog zdravlja (posebno) nije davala pažnja.
About a Boy, 2002
Iako komedija (i to odlična), About a Boy je film koji se suptilno bavi i ozbiljnijim temama. Protagonista je Will Freeman (Hugh Grant), bogat i neodgovoran 38-godišnjak. Nakon što na neočekivan način započne prijateljstvo sa 12-godišnjim Marcusom Brewerom (Nicholas Hoult), Will upoznaje i njegovu majku, Fionu (Toni Collete).
Fiona je samohrana majka koja pati od depresije. Nakon što pokuša samoubistvo, Fiona je majka o kojoj brine njen sin. Odlično prikazavši porodičnu dinamiku gde dete preuzima ulogu roditelja kom nije u potpunosti jasan koncept mentalne bolesti, About a Boy je film koji uspešno balansira između drame i lakših tema. Takođe, nasuprot brojnim drugim ostvarenjima, film uspeva da osobu koja pati od depresije prikaže sa razumevanjem i dostojanstvom. Ovo ostvarenje obavezno je štivo o značaju prijateljstva i lepe reči.
Black Swan, 2010
Black Swan, film u režiji Darrena Aronofskog je priča o Nini (Natalie Portman), balerini u Njujorku. Nina je, poput svih profesionalnih balerina, osoba kojoj je uspeh u svojoj profesiji najbitniji. On je i merljiv – bez apsolutne posvećenosti nema rezultata, a posebno ne glavne uloge u čuvenom baletu, Labudovo jezero.
U želji da bude savršena, pod pritiskom konkurencije u vidu ležerne Lily (Mila Kunis), strogog učitelja baleta Thomasa (Vincent Cassel) i ambiciozne majke, bivše balerine Erice (Barbara Hershey), Nina preduzima drastične mere. Borba sa dobrom i zlom stranom ličnosti (Beli i Crni labud) odlično je prikazana kroz Ninu, čija je opsesivna potraga za savršenstvom ultimativno košta – svega.
Silver Linings Playbook, 2012
Silver Linings Playbook je indie film iz 2012. koji je nominovan za čak osam Oskara, a glumici Jennifer Lawrence doneo je i njenu prvu Zlatnu statuu. U režiji Davida O. Russella, film prati živote Pata Solitano Jr. (Bradley Cooper) i Tiffany Maxwell (Lawrence), koji se bore sa problemima mentalnog zdravlja.
Pat ima bipolarni poremećaj i nakon kraćeg boravka u Institutu za mentalno zdravlje, vraća se da živi kod roditelja (Robert De Niro i Jacki Weaver). Pat želi da svoj život vrati u normalu i ponovo osvoji bivšu ženu, Nikki (Brea Bee). Ubrzo upoznaje Tiffany, sa kojom formira komplikovano prijateljstvo i deli slične probleme mentalnog zdravlja. Jedno drugom oni pomažu da postignu sopstvene životne ciljeve, ali i da kroz zajednički odnos upoznaju sami sebe – i sebi i pomognu. Film odlično prikazuje značaj lečenja i toga koliko je važno sebi priznati kada nešto nije u redu, te potražiti pomoć.
Aftersun, 2022
Film Aftersun u Srbiji je premijerno prikazan na Festivalu autorskog filma 2022. godine. Svetski uspeh ovog filma nastalog u produkciji A24 bio je vidljiv i kod domaće publike. Emotivna porodična drama o odnosu mladog oca Caluma (Paul Mescal) i ćerke Sophie (Frankie Corio) hvaljena je i kod kritičara. Ujedno, ovom ulogom je Mescal prvi put nominovan za Oskara.
Razlog zbog čega (nas) je film osvojio? Pa, razloga je mnogo. Suptilno, intimno, a opet prirodno i opušteno, Paul Mescal uspeo je da dočara lik mladog oca koji živi sa maničnom depresijom. Debi film rediteljke Charlotte Wells uspešan je i zbog toga što je rediteljka film napisala inspirisana sopstvenim životom i odrastanjem uz oca koji se nosi sa problemima mentalnog zdravlja. Upravo iz njene perspektive, odnosno iz perspektive Sophie, posmatramo njenog oca i njihov odnos na zajedničkom letovanju. Idilične lokacije i lepo vreme samo su dovoljno toliko lepe – na momente, Calum deluje kao da uopšte nije tu. Dok njegova ćerka pokušava da dokuči njegov um, gledaoci podjednako empatije pružaju obema likova. Upravo u tome je uspeh ovog filma, koji je pažnju posvetio velikoj i bitnoj temi manične depresije.
