Ako postoji jedno ime koje se često vezuje za intelektualni i mračni deo američke filmske scene, to je svakako Paul Schrader. Poznat po svojoj sposobnosti da istražuje unutrašnju borbu svojih likova, Schraderov trag u holivudskoj kinematografiji definisan je njegovom nekonvencionalnošću i originalnošću unutar severnoameričkog filmskog kanona. Njegov opus istražuje teme kao što su iskupljenje, krivica i moralna ambivalencija, a nesvakidašnji pristup učinio ga je ključnom figurom američkog novog talasa. Paul Schrader najavljen je kao gost predstojećeg i jubilarnog, 30. Sarajevo Film Festivala (SFF). U ulozi predsednika žirija, odlučivaće o dobitnicima Srca Sarajeva, između 16. i 23. avgusta ove godine.
Do tada, imamo taman dovoljno vremena da se podsetimo njegovih najvičnijih scenarističkih i rediteljskih poduhvata.
Taksista (1976)
Jedan od prvih scenarija koji je Paul Schrader napisao i koji ga je lansirao u orbitu filmskog stvaralaštva jeste Taksista (eng. Taxi Driver). U režiji Martina Scorsesea, ovaj film predstavlja sirovu i nefiltriranu sliku Njujorka kroz oči Trevisa Bikla (eng. Travis Bickle), kojeg igra Robert De Niro, veterana Vijetnamskog rata koji pati od nesanice. Film je kritička osuda urbanog društva, a Schraderov scenario duboko analizira unutrašnju borbu i paranoju jednog čoveka. Film prikazuje društvene disfunkcije, mentalne bolesti i osećaj izolacije. To je duboko uznemirujuća studija karaktera, koja ostavlja gledaoca s pitanjem o moralnoj odgovornosti i ljudskoj prirodi.
Američki žigolo (1980)
Režiserski debi Paula Schradera, Američki žigolo (eng. American Gigolo), film je koji spaja stil i suštinu. Glavni protagonista, Džulijan Kej (eng. Julian Kay) u tumačenju Richarda Gera, živi život pun luksuza i uživanja kao plaćeni pratilac bogatih žena. Međutim, kada ga optuže za ubistvo, Džulijanov svet počinje da se raspada, otvarajući pitanja o ljubavi, moralnosti i iskupljenju. Film je poznat po svom vizuelnom stilu i muzičkoj podlozi Giorgia Morodera, koja savršeno dočarava atmosferu Los Anđelesa 1980-ih. Schrader istražuje teme identiteta i površnosti u modernom društvu, dok Džulijanov karakter postaje metafora za moralnu dvosmislenost kapitalističkog društva. To je elegična priča o usamljenosti i očaju ispod sjajnog spoljašnjeg izgleda.
Poslednje Hristovo iskušenje (1988)
Poslednje Hristovo iskušenje (eng. The Last Temptation of Christ), drugi je plod saradnje sa Martinom Scorseseom, i jedno od najkontroverznijih dela Paula Schradera. Ovaj film prikazuje Isusa Hrista, kojeg glumi Willem Dafoe, kao čoveka rastrzanog između božanskog poslanja i ljudskih želja. Film istražuje unutrašnje konflikte i iskušenja sa kojima se Isus suočava, postavljajući pitanje šta znači biti božanski i ljudski u isto vreme. Kroz inovativnu naraciju, Schrader se bavi temama vere, identiteta i duhovne borbe, prikazujući Isusa kao složen lik sa stvarnim sumnjama i željama. Ova interpretacija izazvala je brojne kontroverze, ali je ostala upamćena kao duboka meditacija o duhovnosti i ljudskosti.
Iskušenik (2017)
Iskušenik (eng. First Reformed) je film koji označava vrhunac Schraderovog stvaralaštva, kombinujući elemente introspektivne drame i društvene kritike. Ethan Hawke igra sveštenika Tolera (eng. Ernst Toller), čoveka koji se suočava s krizom vere dok istražuje mračnu stranu ekoloških katastrofa. Kroz Tolera, Schrader istražuje moralne dileme modernog sveta, uključujući klimatske promene, korupciju i duhovno očajanje. Film postavlja pitanja o mestu religije u savremenom društvu i nudi mračnu ali duboku refleksiju o čovekovom mestu u univerzumu. Iskušenik je snažna priča o iskupljenju i ličnoj odgovornosti u svetu koji sve više preti da izgubi svoj moralni kompas.
Foto: IMDb
