Novi Sad slavi sto godina Distrikta

Nakon što je prethodne godine ponosno opravdao titulu Evropske prestonice kulture, Novi Sad nastavlja da gaji bogat kulturno-umetnički program. U okviru manifestacije Kaleidoskop kulture, a povodom sto godina formiranja novosadskog Distrikta, u njegovim prostorijama otvorena je reprezentativna izložba Na putevima srpske umetnosti 1923-2023.

Imali smo tu čast da prisustvujemo stručnom vođenju pred samo otvaranje, te vam sa lica mesta donosimo prve utiske.

Autor Sava Stepanov nas je sproveo kroz postavku i ponudio vredne informacije o procesu njenog osmišljavanja, ali i autorima koji su definisali pravac kojim je srpska umetnost išla u poslednjih sto godina.

Realizacija jedne ovakve izložbe van muzejskih institucija bila je moguća pre svega zahvaljujući vrednim donacijama iz privatnih kolekcija, što ovo čini jedinstvenom prilikom da posetioci vide neke od dragulja srpske umetnosti koji do sada nisu bili javno izlagani.

Izložba je podeljena na pet segmenata koji su određeni društvenim ambijentom, ali i likovno-umetničkim specifičnostima koji su oblikovali lokalno stvaralaštvo u tom periodu.

Od zenitizma do ekspresionizma

Prvi deo izložbe markira period od dvadesetih godina prošlog veka i pojave zenitizma, kao našeg autentičnog doprinosa internacionalnoj avangardi, te razvoj modernog srpskog slikarstva do početka Drugog svetskog rata – od kratkotrajnog, ali značajnog kubizma kojim je u naše slikarstvo uneta drastična promena shvatanje slike i njenog bića, do ekspresionizma između dva rata. U tom segmentu izložbe se prezentuju dela velikana naše umetnosti Save Šumanovića, Milana Konjovića, Petra Dobrovića, Jovana Bijelića, Marka Čelebonovića, Stojana Aralice, Milene Pavlović Barili i drugih.

Izložbom se, pored jubileja Distrikta, obeležavaju još dve značajne godišnjice – 125 godina od rođenja, odnosno 30 godina od smrti Milana Konjovića.

Prve posleratne dekade

Posleratna previranja u srpskoj umetnost (od 1945. do kraja 60-tih) predstavljena su kroz dela nove generacije umetnika koja će ustanoviti estetski modernizam i uvesti srpsku (i jugoslovensku umetnost) u evropske umetničke tendencije, kao što su članovi Zadarske grupe, među njima najistaknutiji Mića Popović, te članovi Decembarske grupe, zatim Boško Petrović i drugi. Tih godina na sceni je i izuzetna generacija skulptora, kojoj su pripadali, između ostalih i Olga Jevrić, Ana Bešlić i Olga Jančić. Potom se javljaju zagovornici enformela, a onda i nekoliko zagovornika stavova novih tendencija kao što su Mira Brtka, Milena Čubraković, Aleksandar Tomašević, Damnjan i drugi.

Nove umetničke prakse

Veliki rez u našoj umetnosti je napravljen krajem šezdesetih i tokom sedamdesetih godina prošlog veka kada nastupaju akteri tzv. nove umetničke prakse i konceptualne umetnosti, a na izložbi su zastupeljena dela čuvene beogradske grupe umetnika u kojoj su bili Marina Abramović, Raša Teodosijević, Era Milivojević, Neša Paripović, Zoran Popović i Gergelj Urkom, kao i članova subotičko-novosadske grupe Bosch+Bosch, zatim Bogdanke Poznanović i članove novosadskih Grupa KOD, te grupe E KOD.

Nove slike i skulpture 80-ih

Postmodernistička umetnost osamdesetih u predkrizno jugoslovensko doba donosi pokret nove slike, sa neoekspresionističkim slikarstvom koje predvode „preobraćeni“ konceptualista Laslo Kerekeš, te Mileta Prodanović, Destil Marković, grupa Alter imago i vajar Mrđan Bajić. U poslednjoj deceniji dvadesetog veka dešavaju se aktivistički pokreti, obavljaju se modernistički principi naročito izraženi u novoj skulpturi. Posebnu figuru u ovom pokretu predstavlja Zvonimir Santrač sa svojim monumentalnim instalacijama.